အမေရိကန်သမ္မတဟာ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်ဖြစ်ရမယ်လို့ အခြေခံဥပဒေမှာ ဖော်ပြထားတာ မရှိ

ဒီမှားယွင်းပြောဆိုထားတဲ့ပို့စ်ကို Facebook ဒီလင့်ခ်မှာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၄ ရက်နေ့က မျှဝေထားပြီး ပြန်လည်မျှဝေမှုအကြိမ်ရေ ၄၀၀ ကျော်ရှိနေပါတယ်။

"ကိုင်း ဒီမိုကေရစီ ဘိုးအေ နိုင်ငံကြီးရဲ့ အေခြခံဥပဒေမှာ ဟော့ဒီလိုရေးထားတယ်ဗျ" (မူရင်းအတိုင်း) ဆိုတဲ့ စာသားပါတဲ့ Screenshot က ဆိုထားပါတယ်။

"(By the Constitution of U.S.A) အမေရိကန်သမ္မတာ (ဒုတိယသမ္မတအပါ) သည်ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်သာလျှင်ဖြစ်ရမည်။ ထို့ပြင် သမ္မတအိမ်ဖြူတော်၌မည်သည့် ရဟူဒီ၊မည်သည်ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ မည်သည့်မွတ်စလင်၊ မည်သည့်ဆခ်၊ မည်သည့်ဟိန္ဒူနှင့် ခရစ်ယာန်ဟုတ်သည့် မည်သည့်ဘာသာခြားကိုမှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခွင့် မပြုရ။"(မူရင်းအတိုင်း) Screenshot မှာ ဆက်လက်ဆိုထားပါတယ်။

ဒီပို့စ်ကို စစ်ကောင်စီထောက်ခံတဲ့ပို့စ်တွေတင်လေ့ရှိတဲ့ Facebook အကောင့်တစ်ခုကနေ မျှဝေထားပါတယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်တဲ့အရပ်သားအစိုးရကိုဖျက်သိမ်းပြီး စစ်တပ်အာဏာသိမ်းယူမှုကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အထပ်ထပ်အခါခါရှုတ်ချခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီရဲ့အုပ်ချုပ်မှုဟာ “တရားဥပဒေနဲ့မကိုက်ညီ”ဘူးလို့ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ အာဏာသိမ်းမှု မတိုင်မီခင် ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ စစ်တပ်ရဲ့ရက်ရက်စက်စက် ဖြိုခွင်းမှုကြောင့် ရိုဟင်ဂျာမွတ်စလင် သန်းတစ်ဝက်ကျော်ဟာ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံကို ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ကြရပြီး အစွန်းရောက်ဘုန်းကြီးတွေဦးဆောင်တဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ အမျိုးသားရေးလှုပ်ရှားမှုဟာ အရှိန်အဟုန်မြင့်တက်လာခဲ့ပါတယ်။

Image

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၈ ရက်နေ့က ရယူထားတဲ့ နားလည်မှုလွဲစေတဲ့ပို့စ်ရဲ့ Screenshot

ဒီပို့စ်အောက်က မှတ်ချက်တွေကိုကြည့်ရင် ဒီပို့စ်ကိုယုံကြည်သူတွေရှိနေတာတွေ့ရပါတယ်။

"ဒီမိုကရေစီဆိုတာကအဲဒီလိုကြီးလား" (မူရင်းအတိုင်း) ဆိုပြီး မှတ်ချက်တစ်ခုကိုတွေ့ရပြီး "လု့အခွင့်အရေးသွားတောင်းကြလေ" (မူရင်းအတိုင်း) ဆိုပြီး အခြားမှတ်ချက်တစ်ခုက ဆိုပါတယ်။

တူညီတဲ့ပြောဆိုမှုနဲ့ ဒီ Screenshot ကို ၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလက Facebook ဒီလင့်ခ်မှာလည်း မျှဝေထားပြီး ပြန်လည်မျှဝေမှုအကြိမ်ရေ ၅၀၀ ကျော်ရှိနေပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ ဒီအဆိုဟာ မှားယွင်းပါတယ်။

အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်

အမေရိကန် အခြေခံဥပဒေရဲ့ အခန်း ၆၊ အပိုဒ် ၃ (Article VI, Clause 3) မှာ "အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအောက်ရှိ မည်သည့်ရုံး သို့မဟုတ် အများသူငှာယုံကြည်မှုအတွက် အရည်အချင်းအဖြစ် မည်သည့်ဘာသာရေးစစ်ဆေးမှုမှ မလိုအပ်ပါ။" ဆိုပြီး ပါရှိပါတယ်။

အမေရိကန်သမ္မတရာထူးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အရည်အချင်းပြည့်မီမှု လိုအပ်ချက်တွေကိုတော့ အခန်း ၂၊ ဥပဒေပုဒ်မ ၁၊ အပိုဒ် ၅ (Article II, Section 1, Clause 5) မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

သမ္မတဟာ "အနည်းဆုံး အသက် ၃၅ နှစ်ရှိရမည်၊ ဇာတိဖွားနိုင်ငံသားဖြစ်ရမည်၊ အမေရိကန်တွင် အနည်းဆုံး ၁၄ နှစ်နေထိုင်ရမည်"ဆိုပြီး ဖော်ပြထားပါတယ်။

အမေရိကန်သမ္မတဟာ အခြေခံဥပဒေအရ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်ဖြစ်ရမယ်ဆိုတဲ့ ပြောဆိုမှုဟာ "လုံးဝမှားယွင်းတဲ့အချက်အလက်" ဖြစ်တယ်လို့ ဟောင်ကောင်တက္ကသိုလ်ရဲ့ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး (International Relations) ဘာသာရပ် လက်ထောက်ပါမောက္ခဖြစ်သူ Dov Levin က AFP ကို ပြောပါတယ်။

"ဒီအကြောင်းအရာနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်အခြေခံဥပဒေက အစပိုင်းမှာနှုတ်ဆိတ်နေပေမယ့် အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ အခြေခံဥပဒေအသက်ဝင်လာပြီး ၁၇၉၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း သိပ်မကြာခင်မှာ ရေးဆွဲခဲ့တဲ့ ပထမပြင်ဆင်ချက် (the First Amendment of the US Constitution) မှာ အစိုးရအနေနဲ့ တရားဝင်ဘာသာရေးသတ်မှတ်မှုပြုလုပ်တာကို တားမြစ်ထားပါတယ်။" ဆိုပြီး သူက မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့မှာ အီးမေးလ်ကတဆင့် ပြောပါတယ်။

ဒီပြင်ဆင်ချက်ကို အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုရာမှာ "အမေရိကန်ဖက်ဒရယ်အစိုးရဟာ ဘာသာရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်ရှုထောင့်ကမဆို ကြားနေမှုကို ထိန်းသိမ်းထားပြီး အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ အလုပ်ခန့်ထားမှုအတွက် ဘာသာရေးနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ ခွဲခြားဆက်ခံမှုတွေကို တားမြစ်တယ်လို့" Levin ကဖြည့်စွက်ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

ခရစ်ယာန်မဟုတ်တဲ့ အစိုးရအရာရှိများ

ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှုအတွက် ဘာသာရေးလိုအပ်ချက်တွေကို ပိတ်ပင်ထားပေမယ့် နိုင်ငံအတွင်းရှိ သမ္မတအားလုံးနီးပါးဟာ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်များဖြစ်တယ်လို့ Pew သုတေသနစင်တာက ဆိုထားပါတယ်။ သောမတ်စ်ဂျက်ဖာဆင်နဲ့ အေဘရာဟင်လင်ကွန်းတို့ဟာ တရားဝင်ကိုးကွယ်တဲ့ဘာသာမရှိဘူးလို့ ပညာရှင်များက ယူဆကြပါတယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှာ ရေးသားထားတဲ့ The Washington Post ရဲ့ဆောင်းပါးအရ သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်ရဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေထဲမှာ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်မဟုတ်သူတွေအများအပြားပါဝင်တယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။

ဒီအစိုးရအဖွဲ့ဝင်တွေထဲမှာ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken နဲ့ ရှေ့နေချုပ် Merrick Garland တို့ဟာ ဂျူးလူမျိုး တွေဖြစ်ကြပါတယ်။

သမ္မတအိုဘားမားလက်ထက်မှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ ခွဲစိတ်ဆရာဝန်ကြီး Vivek Murthy က သူ့ရဲ့ ဟိန္ဒူယုံကြည်မှုအကြောင်းကို ၂၀၁၅ ခုနှစ်က ဟိန္ဒူ အမေရိကန် ဖောင်ဒေးရှင်းကပြုလုပ်တဲ့ အခမ်းအနားတစ်ခုမှာ မျှဝေခဲ့ပါတယ်။