Pfizer က ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေကို ထုတ်ပြန်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ မှားယွင်းပြောဆိုမှုပျံ့နှံ့

"PFIZER သည် ၎င်း၏ "COVID-19 ကာကွယ်ဆေး" ၏ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများစာရင်းနှင့် Pfizer-Biontech Covid-19 ကာကွယ်ဆေး၏ ဖြစ်နိုင်သောဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများစာရင်းအချို့မှာ" (မူရင်းအတိုင်း) ဆိုပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်က ပိုစ့်မှာ အစပျိုးရေးသားထားပါတယ်။ 

ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးစာရင်းဆိုတဲ့ ဒီပို့စ်မှာ အသက်ဆုံးရှုံးစေနိုင်တဲ့ ရောဂါတွေဖြစ်တဲ့ နှလုံးရောဂါ၊ အသည်းပျက်ဆီးမှုနဲ့ လေဖြတ်ရောဂါတွေပါဝင်ပါတယ်။  

Image

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၀ ရက်က ရယူထားတဲ့ မှားယွင်းပို့စ်ရဲ့ Screenshot

ဒီမှားယွင်းပြောဆိုမှုဟာ Facebook မှာစတင်ပျံ့နှံ့ခဲ့ပြီး ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတလျှောက် အတည်ပြုချက်ရရှိထားခြင်းမရှိတဲ့ ဆေးကုသမှုတွေကို မျှဝေခဲ့တဲ့ Houston အခြေစိုက် ဆရာဝန် Stella Immanuel ကလည်း X မှာ မျှဝေထားပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ AFP အနေနဲ့ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးရောဂါစာရင်းကို Pfizer က တရားဝင်လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အထောက်အထားကို မတွေ့ခဲ့ရပါဘူး။  

ဒါအပြင် မှားယွင်းပို့စ်မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ Pfizer စာရင်းဟာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေ လေ့လာပြုစုထားတဲ့  ဖြစ်နိုင်ခြေရှိ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများရဲ့ တရားဝင်စာရင်းဇယားတွေနဲ့ ကိုက်ညီမှုရှိမနေပါဘူး။

မှားယွင်းပြောဆိုမှုကို AFP က ခရိုအေးရှားဘာသာစကားနဲ့လည်း အချက်အလက်စိစစ်ခဲ့ပါတယ်။  

လုပ်ကြံဖန်တီးထားတဲ့ စာရင်း  

Pfizer ရဲ့ ဝဘ်ဆိုဒ်မှာ အချက်အလက်ရှာဖွေကြည့်တဲ့အခါ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်းက ကိုဗစ်-၁၉ ကို ကပ်ရောဂါအဖြစ်မှ အဆုံးသတ်ကြောင်း ကျေညာပြီး တစ်နှစ်အကြာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ သြဂုတ်လက သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုကို တွေ့ရပါတယ်။ 

Omicron KP.2 မျိုးကွဲအတွက်အကထား ကာကွယ်ပေးတဲ့  Comirnaty ကာကွယ်ဆေးကို အမေရိကန် အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကြီးကြပ်ရေး (FDA) က ခွင့်ပြုချက်ပေးလိုက်ကြောင်း ဒီထုတ်ပြန်စာမှာ ရေးသားထားပါတယ်။ (Archived here)

ဒီမှားယွင်းပြောဆိုမှုရဲ့သက်သေအဖြစ် ဒီထုတ်ပြန်စာကို အချို့သောပို့စ်တွေမှာ မျှဝေထားကြပါတယ်။ 

Comirnaty ကာကွယ်ဆေးနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ နောက်ဆုံးရသတင်းထုတ်ပြန်မှုကို Pfizer ဝဘ်ဆိုဒ်မှာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလ ၂၀ ရက်က ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒီထုတ်ပြန်ချက်မှာ လူသားအသုံးပြုမှုအတွက် ဆေးဖက်ဝင်ပစ္စည်းများဆိုင်ရာ ကော်မတီ (CHMP) က Omicron KP.2 မျိုးကွဲအတွက်သီးသန့်ထုတ်ဖော်ထားတဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေးကို ဥရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံတွေမှာအသုံးပြုဖို့ အပြုသဘောဆောင်တဲ့ထင်မြင်ချက် ပေးခဲ့တယ်လို့ တင်ပြထားပါတယ်။ (Archived here)

မှားယွင်းပို့စ်ပါ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးစာရင်းထဲက ရောဂါသုံးမျိုးကသာ တရားဝင်ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေဘေးထွက်ဆိုးကျိုးစာရင်းမှာ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒါတွေကတော့ မျက်နှာအကြောသေခြင်း (ဒါဟာ "ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းပါး" တဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးလို့ ဥရောပဆေးဝါးဆိုင်ရာအေဂျင်စီ (EMA) က ဆို)၊ နှလုံးကြွက်သားရောင်ရမ်းခြင်း နဲ့ နှလုံးကာ အမြှေးပါး ရောင်ရမ်းခြင်း (ဒီရောဂါနှစ်ခုစလုံးဟာ "ဖြစ်နိုင်ခြေအလွန်နည်း" ကြောင်း ကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်တွေဆို) တို့ဖြစ်ကြပါတယ်။ (Archived here)

မှားယွင်းပို့စ်မှာတော့ အသက်သေဆုံးစေနိုင်ပြီး ပြင်းထန်တဲ့ရောဂါတွေဖြစ်တဲ့ နှလုံးရပ်ခြင်း၊ ရုတ်တရက်သေဆုံးခြင်း၊ မွေးကင်းစကလေးသေဆုံးခြင်း၊ လေဖြတ်ခြင်း၊ ဆီးချိုရောဂါနဲ့ ဝက်ရူးပြန်ရောဂါတွေပါ ပါဝင်နေပါတယ်။ ဒါတွေကို ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ စောင့်ကြည့်သူတွေက တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားတာမရှိပါဘူး။

နောက်ဆုံးပေါ်အချက်အလက် 

ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သူတွေက ယေဘုယျအားဖြင့် "ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများစာရင်း" ကို မထုတ်ပြန်ကြောင်း ခရိုအေးရှား ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ထုတ်ကုန်များနှင့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကိရိယာများအတွက် အေဂျင်စီ (HALMED) က ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁ ရက်၊ ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် AFP ကို ပြောပါတယ်။ အဲဒီအစား ၎င်းတို့က အတည်ပြုထားတဲ့ဆေးဝါးတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သတင်းအချက်အလက်အသစ်တွေကို ကြီးကြပ်ရေးအေဂျင်စီတွေကို အသိပေးရပါတယ်။ 

"စျေးကွက်ရှာဖွေရေးခွင့်ပြုချက်ကိုင်ဆောင်သူတွေက ဆေးဝါး ဒါမှမဟုတ် ကာကွယ်ဆေးတွေ စျေးကွက်မှာရှိနေသရွေ့ ကာကွယ်ဆေးများအပါအဝင် ဆေးဝါးတွေရဲ့ ဘေးကင်းရေးကို စဉ်ဆက်မပြတ်စောင့်ကြည့်ဖို့ တာဝန်ရှိပါတယ်" လို့ HALMED ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ 

"ဒီဆောင်ရွက်ချက်အရ ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သူတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ဆေးဝါးတွေရဲ့ ဘေးကင်းမှုနဲ့ဆက်စပ်တဲ့ အချက်အလက်သစ်တွေနဲ့ တွေ့ရှိချက်တွေကို ပြန်လည်သုံးသပ်ပြီး အကဲဖြတ်နိုင်ဖို့အတွက် ကျွမ်းကျင်တဲ့ ကြီးကြပ်ရေးအာဏာပိုင်တွေကို အချက်အလက်တင်သွင်းဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါအပြင် တစ်ဖက်မှာလည်း အာဏာပိုင်တွေက လူနာတွေနဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်သူတွေဆီက သံသယရှိတဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေနဲ့ ပက်သက်တဲ့ အစီရင်ခံချက်တွေကို တိုက်ရိုက်လက်ခံရယူလေ့ရှိပါတယ်။"

ဒါအပြင် ထုတ်လုပ်သူတွေက PSUR (သို့) Periodic Safety Update Report တွင် ဆေးဝါးနှင့် ကာကွယ်ဆေးများရဲ့ ဘေးကင်းမှုဆိုင်ရာ စုဆောင်းထားသော အချက်အလက်အားလုံးကို အခါအားလျော်စွာ တင်ပြကြရတယ်လို့ HALMED က ထောက်ပြခဲ့ပါတယ်။ 

Pfizer ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေးရဲ့ အမှတ်တံဆိပ်အမည်ဖြစ်တဲ့ Comirnaty ရဲ့ နောက်ဆုံး PSUR အစီရင်ခံစာမှာ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဒုတိယနှစ်ဝက်က တွေ့ရှိချက်တွေပါဝင်ပြီး ဒီအစီအရင်ခံစာကို အခြေပြုပြီး အကြံပြုချက်တွေကို EMA က ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လမှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ (Archived here)

ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ဆိုးကျိုးနဲ့ကောင်းကျိုးမျှတမှုဟာ ပြောင်းလဲခြင်းမရှိခဲ့တာကို EMA က တွေ့ရှိခဲ့တဲ့အတွက် ကာကွယ်ဆေးရဲ့တရားဝင်ခွင့်ပြုချက်ကို မပြောင်းလဲခဲ့ပဲ ဒီအတိုင်း ထားရှိခဲ့ပါတယ်။ နောက်ထပ် PSUR အစီရင်ခံတင်ပြမှုကို ဒီလထဲမှာ စတင်မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

နောက်ဆုံးရ ထုတ်ကုန်ဆိုင်ရာအချက်အလက်တွေကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလထဲမှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့တယ်လို့ EMA ပြန်ကြားရေးရုံးက AFP ကို ပြောပါတယ်။ ဒီထုတ်ပြန်ချက်မှာ ကိုယ်ဝန်ရှိနေချိန်မှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးခဲ့သူတွေက မွေးဖွားတဲ့ ကလေးငယ်တွေနဲ့ ခုခံအားစနစ်အားနည်းသူတွေနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့အချက်အလက်တွေကိုပါ ထည့်သွင်းထာပါတယ်။ ဒီအပ်ဒိတ်မှာ သိပ္ပံနည်းကျလေ့လာမှု သုံးခုကို မှီငြမ်းပြီး  ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ဘေးအန္တရာယ်အသစ် ဒါမှာမဟုတ် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးသစ်တွေ ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းမရှိကြောင်းကို ထည့်သွင်းထားပါတယ်။ (Archived here) 

EMA ဟာ အမျိုးသားကျန်းမာရေးဆိုင်ရာအာဏာပိုင်တွေအပြင် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သူတွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး ထပ်လောင်းစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေပြုလုပ်ဖို့လိုတဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးအချက်အလက်တွေကို ထောက်ပြတဲ့ လုံခြုံရေးအချက်ပေးမှုတွေကို ထောက်လှမ်းဖို့နဲ့ စီမံခန့်ခွဲဖို့ တာဝန်ရှိပါတယ်လို့ အေဂျင်စီက ပြောပါတယ်။ (Archived here)

အချက်ပေးမှုတစ်ခုကို စုံစမ်းစစ်ဆေးပြီးတာနဲ့တပြိုင်နက် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးဖြစ်ကြောင်းသံသယရှိပါက the Pharmacovigilance RIsk Assessement Committte (PRAC) လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တဲ့ အကြံပြုချက်တွေ ထုတ်ပြန်ပေးပါတယ်။ အချက်ပေးမှုတွေအားလုံးကို မြင်မြင်သာသာဖော်ပြထားပြီး နှလုံးကြွက်သားရောင်ရမ်းခြင်း နဲ့ နှလုံးကာ အမြှေးပါး ရောင်ရမ်းခြင်းတို့လို နောက်ထပ်အသစ်ထပ်မံတွေ့ရှိတဲ့ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးကို တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုမှုလုပ်ငန်းစဥ်ကိုလည်း ဒီဇယားမှာ ခြေရာခံနိုင်ပါတယ်။ (Archived here, here and here)

EMA နဲ့ တရားဝင်ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ အချက်အလက်တွေအရ နောက်ဆုံးပေါ် လုံခြုံရေးအချက်ပေးချက်တစ်ခုက ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်လထဲမှာ သုံးသပ်ခဲ့တဲ့ "postmenopausal haemorrhage" လို့ခေါ်တဲ့ သွေးဆုံးပြီးနောက်သွေးယိုခြင်း လက္ခဏာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီဖြစ်စဥ်ဟာ Cominarty ကာကွယ်ဆေးနဲ့ စပ်ဆက်နေတယ်ဆိုတဲ့ လုံလောက်တဲ့ အထောက်အထားကို PRAC က မတွေ့ရှိခဲ့ပါဘူး။ (Archived here)

"၂၀၂၀ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလကတည်းက EU နဲ့ EEA မှာရှိတဲ့ လူတွေဟာ ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေး ပမာဏ တစ်ဘီလီယံနီးပါးကို လက်ခံရရှိခဲ့ပြီး ဒါဟာ သမိုင်းတစ်လျှောက် အကြီးမားဆုံး ကာကွယ်ဆေးထိုးမှု အစီအစဉ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်" လို EMA ရဲ့ဝဘ်ဆိုဒ်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ 

"ကာကွယ်ဆေးကြီးကြပ်ရေးလုပ်ဆောင်သူတွေအနေနဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းပြီး ထိရောက်ကြောင်းကို အတည်ပြုဖို့ကြီးမားတဲ့အချက်အလက်ပမာဏတွေရှိပါတယ်။" 

လူမှုကွန်ရက်မှာပျံ့နှံ့နေတဲ့ စာရင်းကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း Pfizer က ငြင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။  

"ကာကွယ်ဆေးရဲ့ သိရှိထားပြီဖြစ်တဲ့ အကျိုးထိရောက်မှုနဲ့ အန္တရာယ်ကင်းမှုပုံရိပ်ကို ထင်ဟပ်မှုမရှိတဲ့ ဒီစာရင်းကို Pfizer က မထုတ်ပြန်ခဲ့ပါဘူး။" လို့ ကုမ္ပဏီရဲ့ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူတစ်ဦးက AFP ကို ပြောပါတယ်။ 

"သန်းပေါင်းထောင်နဲ့ချီတဲ့ကာကွယ်ဆေးတွေကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းထိုးပေးခဲ့တဲ့နောက် ကာကွယ်ဆေးရဲ့အန္တရာယ်ကင်းမှုဟာ သက်ဆိုင်ရာအာဏာပိုင်တွေကြားအသိအမှတ်ပြုမှုရရှိထားဆဲဖြစ်ပါတယ်။"

အဓိပ္ပါယ်မှားယွင်းဖွင့်ဆိုမှုနဲ့ မလိုလားဖွယ်ဖြစ်ရပ်များ 

မှားယွင်းပို့စ်က ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးစာရင်းဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ်က ထုတ်ပြန်ထားတဲ့ Pfizer စာရွက်စာတမ်းကစာရင်းနဲ့ ကိုက်ညီနေပါတယ်။ (Archived here)

ဒီစာရွက်စာတမ်းမှာ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာမလိုလားဖွယ်ဖြစ်ရပ်မှတ်တမ်းတွေအပြင် သီအိုရီအရ ကာကွယ်ဆေးကြောင့်ဖြစ်ပေါ်နိုင်ခြေရှိတဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေပါဝင်ပါတယ်။

မလိုလားဖွယ်အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေကို အတည်ပြုထားတဲ့ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေအဖြစ် ယခင်ကလည်းမှားယွင်းဖော်ပြခဲ့ကြပြီး AFP က ခရိုအေးရှားအပြင် ဆားဘီးယားဘာသာစကားတွေနဲ့လည်း အချက်အလက်စိစစ်ခဲ့ပါတယ်။

ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက် မလိုလားအပ်တဲ့အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေဟာ ကာကွယ်ဆေးကြောင့်ဖြစ်တယ်လို့ တရားသေယူဆလိုမရကြောင်း HALMED က AFP ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလမှာ ပြောခဲ့ပါတယ်။  

"ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးလို့သံသယရှိတဲ့ မလိုလားအပ်တဲ့အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေနဲ့ပက်သက်ပြီး တိုင်ကြားချက်တွေဟာ အမှန်တကယ် ဒီဆေးဝါးကြောင့် ဒါမှမဟုတ် ဆေးမှာပါဝင်တဲ့ပစ္စည်းကြောင့် ဖြစ်တယ်လို့ သေသေချာချာမပြောနိုင်သလို ဒီဆေးဟာ အန္တရာယ်ရှိတယ်လို့ သတ်မှတ်လို့မရပါဘူး။" လို့ HALMED အေဂျင်စီကပြောပါတယ်။ "စေ့စပ်တဲ့သုံးသပ်မှုနဲ့ ရှိပြီးသားအချက်အလက်အားလုံးကို သိပ္ပံနည်းကျအကဲဖြတ်ခြင်းတွေကသာ ဆေးဝါးတစ်ခုရဲ့ ဘေးအန္တရာယ်နဲ့ အကျိုးထိရောက်မှုကို ကောက်ချက်ချပေးနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။"  

ကိုဗစ်-၁၉ နဲ့သက်ဆိုင်တဲ့မှားယွင်းပြောဆိုမှုတွေကို AFP က ဒီလင့်ခ်မှာ အချက်အလက်စိစစ်ထားပါတယ်။